Tα είδη της επιληψίας Υπάρχουν περισσότερα από 20 διαφορετικά είδη και μορφές κρίσεων. Εμπίπτουν, όμως, σε δύο κύριες κατηγορίες: Στις Γενικευμένες Κρίσεις, δηλαδή αυτές που σχετίζονται με το μεγαλύτερο τμήμα ή ολόκληρο τον εγκέφαλο και στις Μερικές ή Εστιακές Κρίσεις, στις οποίες συμμετέχει ένα μόνο μέρος του εγκεφάλου. Δεν είναι ασυνήθιστο φαινόμενο ένα άτομο να παρουσιάζει περισσότερες από μία μορφές κρίσεων.

ΠΩΣ ΤΑ ΚΑΤΟΙΚΙΔΙΑ ΒΟΗΘΟΥΝ ΤΟΥΣ ΑΝΘΡΩΠΟΥΣ

Ο Οσκαρ, ένας γάτος ενός Κέντρου Φροντίδας και Επανένταξης Ηλικιωμένων στο Ρόουντ Αϊλαντ των ΗΠΑ, όταν μπαίνει στο δωμάτιο κάποιου ασθενή και κουλουριάζεται κοντά του, οι γιατροί και το προσωπικό σπεύδουν πανικόβλητοι γιατί είναι σίγουρο πως ο άνθρωπος αυτός θα πεθάνει πολύ σύντομα.

Στα δύο χρόνια που ο «γάτος-μέντιουμ» ζει στο Κέντρο έχει βρεθεί κοντά στο κρεβάτι 25 ασθενών, μόλις λίγες ώρες πριν από το θάνατό τους. Φυσικά, η περίπτωση του Όσκαρ έχει προκαλέσει το ενδιαφέρον των επιστημόνων.

Αμερικανοί επιστήμονες, εξειδικευμένοι στη συμπεριφορά των ζώων, υποστηρίζουν ότι ο Οσκαρ οσφραίνεται πιθανώς μια χημική ουσία που εκπέμπεται από το σώμα. Μία συνάδελφός τους, η Τζακελίν Πρίτσαρντ που εργάζεται σε βρετανικό νοσοκομείο, συμφωνεί ότι η εξήγηση είναι βιοχημική, παρά κάποιο παραφυσικό φαινόμενο.

«Δεν αμφιβάλλω ότι η γάτα σε αυτήν την περίπτωση αισθάνεται την έλευση του θανάτου. Αν και γνωρίζουμε λίγα πράγματα γι αυτό το πεδίο, δεδομένου ότι το σώμα διακόπτει τη λειτουργία του, θα υπέθετα ότι η γάτα αισθάνεται και μυρίζει τα όργανα που διακόπτουν τη λειτουργία τους». Όμως, λέει, θα μπορούσε επίσης να υπάρξει μια απλούστερη εξήγηση για την «ικανότητα» του Οσκαρ: «Οπως αλλάζουμε τη συμπεριφορά μας όταν ξέρουμε ότι κάποιος πεθαίνει, έτσι και τα ζώα μπορεί να κάνουν κάτι ανάλογο».

Τα σκυλιά, που έχουν έντονη την αίσθηση της μυρωδιάς και της διαίσθησης, μπορούν να ανιχνεύουν τον καρκίνο και να προβλέπουν τις επιληπτικές κρίσεις. Μια μελέτη από τον Δρ Τζον Τσερτς, που δημοσιεύθηκε το 2004, υποστήριζε σε γενικές γραμμές ότι τα σκυλιά θα μπορούσαν να ανιχνεύσουν τον καρκίνο της ουροδόχου κύστης μυρίζοντας τα ούρα.

Εντούτοις, η σχετική έρευνα δεν έχει ολοκληρωθεί ακόμη. Όμως η αποτελεσματικότητα των σκύλων στην πρόβλεψη των επιληπτικών κρίσεων είναι αποδεδειγμένη. Η φιλανθρωπική οργάνωση Support Dogs έχει προσφέρει 45 σκυλιά που διαισθάνονται τις κρίσεις επιληψίας.

Σύντροφος - νοσοκόμος

Η Τόνι Μράουν - Γκρίφιν, 35 ετών από το Κεντ, είναι ένας από τους παραλήπτες αυτών των σκύλων. Δώδεκα χρόνια πριν, προτού να λάβει τον πρώτο της σκύλο, πάθαινε 12 σοβαρές κρίσεις επιληψίας την εβδομάδα και αμέτρητες δευτερεύουσες, λόγος για τον οποίο παρέμενε άτεκνη και συνεχώς κλεισμένη στο σπίτι. Σήμερα είναι ανεξάρτητη και μητέρα δύο παιδιών. Ο Ατζέι, σκύλος ράτσας ρητρήβερ, γλείφει το αριστερό της χέρι 40 λεπτά πριν από μια σοβαρή κρίση, η οποία πλέον της συμβαίνει μόνο δύο φορές την εβδομάδα και έτσι, η ζωή της έχει γίνει πιο υποφερτή.

«Με απελευθερώνει από το άγχος. Δεν είναι αναγκαίο να ανησυχώ για την επιληψία μου καθόλου, εκτός αν ο σκύλος μου με προειδοποιήσει. Πριν, σκεφτόμουν «έχω το χρόνο να διασχίσω το δρόμο», ή «θα έχω μια ακόμη κρίση»; Τις πρώτες ημέρες μου ήταν πολύ δύσκολο κυκλοφορήσω με το σκύλο, αλλά ήταν 100% ακριβής στις προβλέψεις του και σε όλες τις περιπτώσεις» εξηγεί η Τόνι στο ΒΒC.

Σύμφωνα με την οργάνωση Support Dogs, η εκπαίδευση των σκύλων που προβλέπουν τις επιληπτικές κρίσεις διαρκεί 12 έως 18 μήνες. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου ο ασθενής συνταιριάζεται με ένα σκυλί. Δεν υπάρχει καμία προτίμηση σε ιδιαίτερες ράτσες, ενώ ο τρόπος που τα ζώα προειδοποιούν τους ασθενείς ποικίλλει είτε με την έκφραση του προσώπου ή κάποια ορισμένη μετακίνηση.

Η διαίσθηση

«Αν και η διαίσθηση των σκύλων λειτουργεί αποδεδειγμένα στην πρόγνωση των ανθρώπινων νόσων, η περίπτωση του Οσκαρ παραμένει ακόμη ένα μυστήριο», λέει ψυχολόγος ζώων Ρότζερ Μάγκφορντ. «Το ερώτημα είναι τι παρακινεί μια γάτα να εκδηλώσει αυτή τη συμπεριφορά. Τα σκυλιά που εκπαιδεύονται για να ανιχνεύσουν τον καρκίνο το κάνουν με ένα αντάλλαγμα παιχνιδιού. Αλλά μια γάτα σε έναν οίκο ευγηρίας; Τα σκυλιά παρουσιάζουν αλτρουιστικές τάσεις, αλλά όχι οι γάτες, αφού είναι πολύ πιο εγωιστικά και απόμερα πλάσματα».

Μια θεωρία για το πώς τα σκυλιά έχουν εξελίξει αυτήν τη δεξιότητα είναι ότι οι πρόγονοί τους, οι λύκοι, ανέπτυξαν μια ικανότητα να γνωρίζουν πότε ένα μέλος της αγέλης ήταν άρρωστο.

Αλλά δεν είναι μόνο στην υγεία που οι διαισθήσεις των ζώων είναι πιο προηγμένες από των ανθρώπων. Οι επιστήμονες υπενθυμίζουν ότι είχε παρατηρηθεί πως πολύ λίγα άγρια ζώα πέθαναν στο ασιατικό τσουνάμι το 2004, επειδή ήταν σε θέση να διαισθανθούν την επερχόμενη καταστροφή και να προσφύγουν σε υψηλότερες περιοχές.

Σκύλοι εντοπίζουν με την οσμή καρκινικούς όγκους

Τα σκυλιά μπορούν κυριολεκτικά να μυρίζουν διάφορες μορφές καρκίνου στην ανάσα των ασθενών, επιβεβαιώνουν πειράματα που πραγματοποιήθηκαν στις ΗΠΑ. Σύμφωνα με αυτά, οι σκύλοι μπορούν να ανιχνεύουν όγκους του στήθους και του πνεύμονα με την ακρίβεια των εργαστηριακών τεστ. Ο αέρας που εκπνέουν οι ασθενείς με καρκίνο είναι γνωστό ότι περιέχει ίχνη ορισμένων χημικών, όπως παράγωγα των αλκανίων και του βενζολίου. Οι ερευνητές του Ιδρύματος Pine Street στην Καλιφόρνια πειραματίστηκαν με τρία σκυλιά Λαμπραντόρ και δύο πορτογαλικά νερόσκυλα, από τα οποία κανένα δεν είχε λάβει ειδική εκπαίδευση.

Πείραμα

Σε ένα από τα πειράματα, τα ζώα εξετάστηκαν με ειδικά δοχεία μέσα στα οποία είχαν εκπνεύσει 55 ασθενείς με καρκίνο του πνεύμονα και 83 υγιή άτομα. Η μελέτη ήταν «διπλά τυφλή», δηλαδή κατά τη διενέργεια του πειράματος ούτε οι ερευνητές ούτε οι χειριστές των σκύλων δεν γνώριζαν σε ποιον ανήκε το κάθε δείγμα.

Οι διαγνώσεις για κάθε ασθενή επιβεβαιώθηκαν με βιοψίες. Τα σκυλιά ανίχνευσαν το 99% των δειγμάτων από ασθενείς με καρκίνο του πνεύμονα και έδωσαν ψευδώς θετικό αποτέλεσμα μόλις στο 1% των δειγμάτων από τα υγιή άτομα.

Επιμέλεια Βικτώρια Τελόγλου (Εκπαιδεύτρια Σκύλων)